Ο Φεγγαροσκεπαστής – μια ιστορία για την αλληλεγγύη και ιδέες αξιοποίησης του βιβλίου

Λίγα λόγια για την ιστορία:
Ο γέρο-Ναπολέων, που κάνει το επάγγελμα του φεγγαροσκεπαστή εδώ και τριακόσια χρόνια κουράστηκε πια και θέλει να βγει στη σύνταξη! Τη θέση του αποφασίζει να πάρει ο μικρός Τιμολέων, ο οποίος τελειώνει με επιτυχία τη σχολή του φεγγαροσκεπαστή αλλά υπάρχει ένα πρόβλημα: Μόνος του δεν βρίσκει τον τρόπο να φτάσει το φεγγάρι!

Μια ιστορία για τη δύναμη της φιλίας και της αλληλεγγύης που μας δίνει το μήνυμα πως όταν ενωθούμε όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε!

Συζητάμε:

Αρχικά μπορούμε να εστιάσουμε στο εξώφυλλο και να ρωτήσουμε τα παιδιά γιατί ο ήρωας σκεπάζει το φεγγάρι. Ευκαιρία να μιλήσουμε για τις φάσεις της σελήνης, γιατί κάποιες φορές βλέπουμε το φεγγάρι ολόκληρο στον ουρανό ενώ υπάρχουν νύχτες που ίσα ίσα αχνοφαίνεται; Τι σχήμα θυμούνται πως έχει το φεγγάρι; Βλέπουν κάθε βράδυ το φεγγάρι στον ουρανό;

«εκτός από τις νύχτες με πανσέληνο, που ξεκουράζεται…κι από τις νύχτες χωρίς φεγγάρι, που το σκεπάζει ολόκληρο», διαβάζουμε στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου. Τελικά υπάρχει πράγματι φεγγαροσκεπαστής; Μια ευκαιρία μετά την ανάγνωση για να διακρίνουμε τον πραγματικό από τον φανταστικό κόσμο του βιβλίου!

Στην ιστορία αναφέρονται πολλοί διαφορετικοί χαρακτήρες και τα επαγγέλματά τους, για παράδειγμα ένας εφημεριδοπώλης, μια πωλήτρια παιχνιδιών, ένας ρολογάς, ένας φυσητής γυαλιού. Αρχικά μπορούμε να ρωτήσουμε τα παιδιά αν γνωρίζουν όλα τα επαγγέλματα που αναφέρονται και αν εξασκούνται ακόμη στις μέρες μας. Πόσο συχνά βλέπουμε κάποιον να πουλάει εφημερίδες; Πού μπορούμε πλέον να αγοράσουμε τις εφημερίδες μας; Ο διάλογος μπορεί να πάει ένα βήμα παραπέρα προβάλλοντας πως η επιλογή του επαγγέλματος έχει να κάνει με τις επιθυμίες μας και όχι με το φύλο μας.

-Πως καταφέρνει τελικά να φτάσει ο μικρός Τιμολέων στο φεγγάρι; Τι σημαίνει αλληλεγγύη; Ένας τρόπος «ανάγνωσης» της αλληλεγγύης είναι η αντιπαράθεση της ιστορίας του φεγγαροσκεπαστή με αυτή του «ανόητου βασιλιά», παραδοσιακού παραμυθιού από το Ιράν, στο οποίο ο βασιλιάς για να φτάσει το φεγγάρι κάνει έναν πύργο κόβοντας όλα τα ξύλα της χώρας. Όταν τα ξύλα τελειώσουν αρχίζει να βγάζει αυτά της βάσης του πύργου με αποτέλεσμα να πέσει ο πύργος αλλά και αυτός μαζί, αποτυγχάνοντας έτσι  να αγγίξει το φεγγάρι. Την ιστορία μπορείτε να τη βρείτε εδώ http://www.a-athinon.gr/wp-content/uploads/2012/03/paramithia.pdf , διαθέσιμη από την Πρωτοβουλία για Εκπαίδευση Χωρίς Διακρίσεις.

Φανταστικότητα:

Πως μπορεί η φαντασία να συμβάλλει στο χτίσιμο μιας νέας πραγματικότητας, μιας φανταστικότητας;

Άνθρωποι άγνωστοι μέχρι τότε για τον Τιμολέοντα, τον βοηθούν να πετύχει τον στόχο του. Σκεπάζοντας το φεγγάρι, δημιουργεί τις φάσεις της σελήνης, επηρεάζοντας τελικά εκατομμύρια άλλους άγνωστους σε αυτόν ανθρώπους.
Για φαντάσου, τι θα μπορούσες να κάνεις εσύ που θα βοηθούσε εκατομμύρια άγνωστους ανθρώπους; Πως θα μπορούσαν άλλοι άνθρωποι να σε βοηθήσουν να πετύχεις τον στόχο σου;

-Πέρα από τον διάλογο με φανταστικούς αλλά και πραγματικούς όρους μπορούμε να αξιοποιήσουμε την ιστορία και για την προσέγγιση γνωστικών στόχων.

Γλώσσα:

Ευκαιρία να μιλήσουμε για τις σύνθετες λέξεις: φεγγαροσκεπαστής, σαπουνόφουσκα, εφημεριδοπώλης…Μπορούμε να σκεφτούμε άλλες σύνθετες λέξεις; Πραγματικές ή φανταστικές! Έχουμε παρατηρήσει ότι τα παιδιά, ιδιαίτερα αυτά που μαθαίνουν τα ελληνικά σαν δεύτερη γλώσσα, δυσκολεύονται στη σύνθεση λέξεων, γι’ αυτό και δημιουργήσαμε μια μικρή σκαλωσιά: καρτέλες με εικόνες που θα προσφέρουν έμπνευση για την παραγωγή σύνθετων λέξεων! Τις καρτέλες μπορείτε να τις βρείτε εδώ

Το «πάντρεμα» δύο άσχετων φαινομενικά λέξεων μεταξύ τους έχουμε παρατηρήσει πως διακτινίζει τα παιδιά στο χώρο του φανταστικού. Κάνοντας αυτή την άσκηση έχουμε συναντήσει μαζί τους έναν τουαλετοψαρούλη, που κολυμπούσε μόνο στην λεκάνη της τουαλέτας, έναν αμαξοσκεπαστή, που σκέπαζε τα αυτοκίνητα για να μην μολύνουν το περιβάλλον, νυχτόνερο που στο φέρνει το φεγγάρι στο κρεβάτι όταν διψάς την νύχτα και άλλες τόσες αφορμές δημιουργίας νέων ιστοριών.

Για επιπλέον εξάσκηση στις σύνθετες λέξεις δημιουργήσαμε το παρακάτω φύλλο εργασίας:

Η Αλφαβήτα του Φεγγαροσκεπαστή:

Τα γράμματα από μόνα τους δεν μπορούν να μιλήσουν στα παιδιά. Τι συμβαίνει όμως όταν κάθε γράμμα και κάθε λέξη είναι μέρος μιας ιστορίας που αγάπησαν; Για το λόγο αυτό προτείνουμε τη δημιουργία της «αλφαβήτας» του βιβλίου. Σε χαρτί του μέτρου ή και στον πίνακα γράφουμε όλα τα γράμματα και ζητάμε από τα παιδιά να συμπληρώσουν λέξεις από το κείμενο ή λέξεις που προκύπτουν από τις εικόνες του βιβλίου. Τα παιδιά είναι ελεύθερα να διαλέξουν με ποιο γράμμα θα ξεκινήσουν κι αν σε κάποια γράμματα υπάρχει δυσκολία μπορούμε να κατευθύνουμε με ερωτήσεις. «Πού έπεσε ο χαρταετός;» ρωτήσαμε, για να βρούνε τη λέξη λίμνη. Κι όταν στο «ζ» κολλήσαμε και δε βρίσκαμε λέξη τη λύση έδωσε ένας ήχος.

 «Ζζζζζζζ έκανε ο χαρταετός όταν έπεφτε στη γη»

Η διαδικασία αυτή πέρα από επανάληψη στα γράμματα είναι και μια ευκαιρία για διάκριση των μερών του λόγου και των καταλήξεων τους αλλά και μια ευκαιρία να τονίσουμε πως τα ονόματα ξεκινούν πάντα με κεφαλαίο γράμμα.

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε την Αλφαβήτα του Φεγγαροσκεπαστή έτοιμη για εκτύπωση για να την έχει κάθε παιδί ατομικά πέρα από τη συλλογική δημιουργία μας στο μεγάλο χαρτί.

Τα χέρια βοήθειας
Όλοι οι χαρακτήρες που συναντάμε είναι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Ποιος/Ποια έχει το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για σένα; Πως θα τον/την περιέγραφες;

Θυμάσαι με ποιο τρόπο βοήθησε κάθε χαρακτήρας τον Τιμολέοντα; Μια σκαλωσιά στη μνήμη και μια εξάσκηση της αναγνωστικής ικανότητας μέσα από την αντιστοίχιση ηρώων και βοήθειας (φύλλο εργασίας εδώ). Επιπλέον, μια ευκαιρία να σκεφτούμε αν έχουμε βοηθήσει ποτέ εμείς κάποιον. Με ποιον τρόπο;

Αριθμητισμός:

Τα μαθηματικά βρίσκονται παντού στη ζωή μας και κάθε εικονογραφημένο βιβλίο μπορεί να αποτελέσει αφόρμηση ενασχόλησης με μαθηματικές έννοιες. Μέσα από τις φάσεις της σελήνης μπορούμε να ενισχύσουμε τις χρονικές έννοιες αλλά και την αντίληψη της διάρκειας. Πόσες ώρες διαρκεί μια ημέρα; Πότε έχουμε μέρα, πότε νύχτα;

Παρατηρώντας την ανθρώπινη σκάλα μπορούμε να αναφερθούμε στα τακτικά αριθμητικά, ποιος ανέβηκε πρώτος στη σκάλα και ποιος τελευταίος; Μήπως να φτιάξουμε όλοι μαζί μια σειρά με αφορμή το πότε γεννηθήκαμε; Ποιος γεννήθηκε πρώτος και ποιος τελευταίος; Ευκαιρία για κατάκτηση των τακτικών αριθμών με τρόπο βιωματικό. Κι αν θέλουμε να γίνει ακόμη πιο προκλητική η δραστηριότητα αυτή ζητάμε να γίνει σιωπηλά! Πως μπορούμε να επικοινωνήσουμε την ημερομηνία γέννησης μας χωρίς καθόλου λόγια;

Εξερευνούμε:

Οι φάσεις της σελήνης; Εδώ χρησιμοποιούμε εποπτικό υλικό (βιβλία, εικόνες και βίντεο) με πληροφορίες για τη σελήνη. Αφήνουμε τα παιδιά να προβληματιστούν, να ψάξουν και να αναρωτηθούν ώστε να μπορέσουν να καταλάβουν μόνα τους για ποιο λόγο η σελήνη φαίνεται κάθε φορά διαφορετικά στον ουρανό. Ο δικός μας ρόλος είναι να είμαστε κοντά στα παιδιά για τυχόν ερωτήσεις και διευκρινίσεις, δεν παρέχουμε έτοιμες απαντήσεις αλλά ενθαρρύνουμε τα παιδιά να οδηγηθούν μόνα τους σε αυτές.

Δημιουργούμε:

Αναπαριστούμε τις φάσεις της σελήνης με νόστιμο τρόπο: Τα μπισκότα Oreo προτείνονται εξαιρετικά μιας και πλησιάζουν τα χρώματα της σελήνης. Και το καλύτερο; Μετά την δημιουργία, έτοιμα για φάγωμα!

Κινούμαστε:

Τέλος, τι λέτε για μια βιωματική προσέγγιση των φάσεων της σελήνης; Στον ρόλο του ήλιου μια λάμπα ή ένας φακός, ένα παιδί στο ρόλο της γης που περιστρέφεται γύρω από την πηγή φωτός κι άλλο ένα στο ρόλο του φεγγαριού, που με τη σειρά του γυρίζει αργά γύρω από τη γη. Τι παρατηρούμε; Πώς φαίνεται το φεγγάρι κάθε φορά σε σχέση με τη γη;

Αυτές ήταν λοιπόν κάποιες ιδέες αξιοποίησης της ιστορία του Φεγγαροσκεπαστή. Θα χαρούμε να μοιραστείτε μαζί μας στα σχόλια τις δικές σας εμπειρίες και προτάσεις!

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα:
Ο Éric Puybaret γεννήθηκε στην πόλη Βισύ της Γαλλίας το 1979 και είναι ο συγγραφέας του Φεγγαροσκεπαστή και μερικών ακόμη ιστοριών, ενώ παράλληλα έχει εικονογραφήσει δεκάδες παιδικά βιβλία.
Βιβλία του Éric Puybaret που μπορείτε να βρείτε στα ελληνικά: Το φανταστικό βιβλίο των επαγγελμάτων (εκδ. ΑΙΣΩΠΟΣ), Τα κόκκινα ξυλοπόδαρα (εκδ. Λιβάνης).